Zamek Joannitów w Swobnicy
Dla turysty

Zamki Joannitów w Lubuskim

Joannici to zakon powstały w czasie krucjat do ziemi świętej, kiedy również pielgrzymki były popularne. Opiekowali się pielgrzymami, zapewniając im ochronę i leczenie. Początkowo było to stowarzyszenie, przekształcone w zakon, później w zakon rycerski. Jak każdy zakon, również Joannici otrzymywali dobra od królów, książąt i możnych z całej Europy. Na ziemiach Polskich nie było ich wielu, ale ich obecność została odnotowana. Ich znaczenie wzrosło, kiedy przejęli część majątku po rozwiązanym zakonie Templariuszy. Na skutek pewnego porozumienia majątek Joannitów powiększył się w Brandenburgii i Nowej Marchii, w pierwszej połowie XIV wieku. Powstało wówczas kilkanaście komandorii skupionych w Baliwacie Brandenburgii. Była to struktura w zakonie Joannitów, która był a pod „opieką” władców Brandenburgii. Związki z władzą były na tyle silne, że w ślad za władcami brandenburskimi Joannici przeszli na religię protestancką. Co ciekawe, nie zerwali związków z macierzystym zakonem, który pozostał katolicki. Obecnie w Polsce jest kilka ciekawych zamków Joannitów, najwiekszy na Pomorzu Zachodnim zamek w Swobnicy, a dwa duże zamki są w lubuskim.

W 1426 roku zakon Joannitów kupił majątek rycerski w Słońsku z przeznaczeniem na siedzibę Baliwatu Brandenburskiego. Dwór rycerski został przystosowany do potrzeb Joannitów, natomiast w XVI wieku zbudowano praktycznie od nowa zamek, otoczony fosa i murami. Zamek został zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej, a pod koniec XVII wieku odbudowany jako barokowa rezydencja, chociaż mury obronne i fosę pozostawiono. Budowle obronne zlikwidowano pod koniec XVIII wieku (zobacz zdjęcia – https://discover.pl/zamek-joannitow-w-slonsku/). Zamek w Słońsku został odebrany Joannitom po sekularyzacji zakonów w Prusach, ale po kilkudziesięciu latach reaktywowano baliwat i zamek zwrócono stowarzyszeniu. Urządzono w nim między innymi archiwum Joannitów, które zostało rozproszone po II wojnie światowej. Po wojnie zamek był nieużytkowany, ale spłonął w 1975 roku i dzisiaj jest ruiną. Podejmowane są działania w celu uporządkowania terenu i zabezpieczenia ruin.

Dobrze zachowany zamek Joannitów jest w Łagowie (zobacz zdjęcia – https://discover.pl/zamek-joannitow-w-lagowie/ ). Majątek łagowski należał do Templariuszy, a po rozwiązaniu tego zakonu nie trafił w ręce Joannitów, jak chciał papież, tylko przejęli go panowie brandenburscy. Joannici kupili majątek łagowski w połowie XIV wieku i od razu zaczęli budować zamek jako siedzibę komandorii. Porzucili starą lokalizację grodu na Sokolej Górze i zamek zbudowali na niewielkim wzgórzu między dwoma jeziorami. Z początku był to budynek mieszkalny, wieża i brama połączone murami, które tworzyły wewnętrzny dziedziniec. Zamek łagowski stopniowo rozbudowywano, a obok zamku powstawało miasteczko. Zamek był oblegany w czasie wojny trzydziestoletniej, ale zdobyty nie został. Zamek został skonfiskowany po 1810 roku i był w prywatnych rękach. Przetrwał również II wojnę światową, był użytkowany i być może dzięki temu nie został zdewastowany. Dzisiaj to hotel w pięknej miejscowości wypoczynkowej.